حکومت و مشروعیت در تفاسیر معاصر شیعه

thesis
abstract

اثر حاضر پژوهشی است در جهت بسط ادبیات توصیفی و تبیینی تفسیر سیاسی قرآن با گرایش تفسیر موضوعی، تا راه برای پژوهش های تحلیلی در این وادی تسهیل شود. تفسیر سیاسی قرآن از مباحث روز آمد و کارآمد در عرصه روش ها و نگرش های جدید است که تلاش دارد قرآن و تفاسیر تازه از آن را محور حرکت دانش سیاسی در اسلام سازد. تفسیر سیاسی قرآن در میان روش ها و یا گرایش های مختلف تفسیری ، سازگاری و نیاز بیشتری به تفسیر موضوعی و تفسیر عصری دارد که در آن نگرش های اجتماعی – سیاسی پررنگ تر بوده و به رشد و باروری و سامان یابی آن کمک بیشتری می نماید. مشروعیت یکی از موضوعات مهم در عرصه سیاست است که نیازمند باز تفسیر آن در دستگاه فکری قرآن برای تفسیر موضوعی و عصری است. در این اثر تلاش شده است تا این موضوع اساسی بر اساس آیات قرآن و تفاسیر معاصر شیعه از آنها بازنگری شود. در حقیقت نگرش درج? دوم به تفسیر موضوعی آیات مشروعیت در تفاسیر مختلف معاصر شیعه شده است. بر همین اساس می توان این تلاش را نوعی تفسیر موضوعی در مقام گردآوری دانست. بدین ترتیب به صورت موضوعی مشروعیت حکومت در زمان پیامبر(ص) امامان(ع) و در عصر غیبت بررسی می گردد. در این اثر دیدگاه های تفسیری بر اساس نظری? تفسیری و فلسفی علامه طباطبایی دربار? اصل استخدام که در درون نظری? ادراکات اعتباری ایشان قرار دارد بر پای? روایت عبدالله جوادی آملی از آن سنجیده شده و دوری و نزدیکی آرای مفسران با آن مورد توجه قرار می گیرد. در این نظریه و برداشت از آن سرشت انسان دارای دو قلمرو فطرت و طبیعت است که طبیعت انسان میل به استخدام گری دارد ولی فطرت و قوانین الهی آن را کنترل می کنند. انسان باطبع استخدام گر خود حرکت می کند اما در می یابد نیاز به همکاری دارد سپس به اجتماع تعاونی ش می دهد. آن گاه با کمک فطرت و عقل خود به قوانین الهی می رسد و آن ها را به کار می گیرد. این مسأله در عرضه سیاست به آن می انجامد که اختیار انسان در عرضه انتخاب گری به رسمیت شناخته می شود اما مبنای عمل او قوانین الهی و ضوابط اسلامی قرار می گیرد که مشروعیت الهی و مردمی را رقم می زند. این موضوع در عصر معصوم بنا به نصوص تخصص می خورد اما در عصر غیبت بر اساس همین مکانیزم عمل می شود. این دیدگاه در مقابل دیدگاه مشروعیت الهی صرف در عصر غیبت قرار می گیرد. تفاسیر معاصر شیعه بر اساس این چارچوب به دو گونه تقسیم می شوند. دسته ای مانند من وحی القرآن، الفرقان، کاشف تقریب القرآن، مفاهیم القرآن، پرتوی از قرآن، تفسیر شهید مطهری،و صاحب تفسیر راهنما، به دیدگاه علامه در المیزان نزدیک اند و به مشروعیت الهی مردمی در عصر غیبت معتقدند که البته بدون توجه به مبانی فلسفی علامه است. در مقابل تفاسیر دیدگای مانند نمونه، اطیب البیان، انوار درخشان، تسنیم، تفسیر قرآن کریم، تفسیر قرآن مجید و برخی دیگر از تفاسیر از نظری? علامه دورند و به مشروعیت محض الهی در عصر غیبت معتقدند، تفسیر تسنیم نیز به نص الهی و مشروعیت نص معتقد است با این تبصره که فقیه را ملزم به رعایت عقد بیعت و عمل بر اساس مفاد آن می داند.

First 15 pages

Signup for downloading 15 first pages

Already have an account?login

similar resources

شیعه و مساله مشروعیت حکومت در عصر غیبت

مشروعیت چیست و در اندیشه شیعی بر چه بنیادهایی استوار می شود. در پاسخ به این پرسش نظریه های رایج، اغلب مشروعیت را امری ساده و تک علتی دانسته و عموما آن را به شخص حاکم معطوف ...

full text

گرایش علمی در تفاسیر معاصر

 گرایش علمى در تفاسیر قرن چهارده، ابعاد و گستره آن و دیدگاه‌هاى موافق و مخالف مورد بررسى و نقد قرار گرفته است. مقاله با تعریف تفسیر علمى و مولفه‌هاى موجود درآن به بحث در ریشه‌هاى تاریخى گرایش علمى در تفسیر پرداخته و بر این باور است که ریشه‌هاى ضعیف این گرایش در تفاسیر کهن همچون فخر رازى و شیخ طوسى نیز به چشم مى‌خورد و از آن زمان تا قرن چهارده که به صورت یک جریان قوى ظهور کرده، ادامه داشته است. ...

full text

شیعه و حکومت (مطالعۀ موردی: مواضع روحانیون شیعه در برابر حکومت محمدرضا پهلوی، 1340 - 1357)

شیعه، به طورکلی حقانیت و مشروعیت حکومت‌ها را براساس اعتقادش به اصل امامت نفی می‌کند. اما فقدان مشروعیت حاکمان در اندیشۀ شیعه، لزوما به مبارزه و شورش فعال علیه حاکمان نینجامیده است. سؤال مقاله، این است که نحوۀ تعامل و مواجهۀ عملی روحانیان با حکومت در بازۀ زمانی 1340-1357، به چه صورتی بوده‌است؟ برای پاسخ دادن به این پرسش، از روش تاریخی تفسیری بهره‌گیری شده و تلاش گردیده از طریق مطالعۀ اسناد و مدا...

full text

عوامل اقتدار و مشروعیت حکومت علویان طبرستان

اوضاع نابسامان و آشفته خلافت عباسیان در میانه سده سوم هجری، ستمگری و بی‌عدالتی عاملان عباسی در طبرستان و دوری مسافت طبرستان تا مرکز خلافت عباسی، بستر مناسبی جهت تشکیل حکومت محلی علویان فراهم ساخت. علویان طبرستان با داعیه تأسیس حکومت شیعی مستقل و نفی سیادت عباسیان، زمام حکومت را به دست گرفتند. با توجه به نقش مشروعیت در بقا و دوام هر حکومت و این که تحکیم پایه‌های هر نظام سیاسی و ثبات و پایداری آن...

full text

منابع مشروعیت حکومت آقامحمدخان قاجار

در تاریخ ایران علی‌رغم آن که اغلب نیروی نظامی طرف پیروز و دارای حق حکومت را مشخص می کرد، اما هر حکومتی تلاش داشت، قدرت عریان و نظامی را به اقتدار مورد پذیرش افراد جامعه تبدیل کند. حکومت آقامحمدخان قاجار اگرچه در نگاه اول صبغۀ نظامی و خشنی دارد، اما او و درباریانش تلاش داشتند تا با بهره‌گیری از سنن رایج در سپهر سیاسی ایران، به حکومت او مشروعیت ببخشند. مسألۀ اساسی این پژوهش که با روش توصیفی- تحلی...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


document type: thesis

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام - دانشکده علوم سیاسی و اجتماعی

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023